Termin „współczesna kultura ludowa” to oksymoron. Podstawowym jego założeniem jest bowiem istnienie ludności wiejskiej definiowalnej przez słowo „lud”, „ludowa” w kontekście tradycyjnej kultury chłopskiej. Ona też, rządząca się pewnymi prawidłowościami, wskazuje na pewien proces transmisji społecznej dokonującej się w sposób selektywny na przestrzeni pokoleń. Dlatego też kultura ta, także w jej materialnych przejawach, była tworem żywym, ewoluującym, powstającym w toku naturalnych procesów. Jednak szerokie zmiany jakie przyniosła druga połowa XX wieku sprawiły, że obraz tradycyjnej wsi zaczął się zmieniać, ludność, a raczej ludowość, chłopska niemal całkowicie zanikła, a wraz z nią tradycyjny wymiar kultury ludowej jako takiej.
To też sprawia, że niemal wszystkie zjawiska o charakterze ludowym odnoszą się do swoistej postludowości. Obecnie można bowiem mówić o funkcjonowaniu ludowości jako zestawu ukonstytuowanych motywów przetrwałych z dawnych czasów. Ich funkcjonowanie w kulturze zmieniało się. Same miały początek w rytmie naturalnych procesów, obecnie natomiast same konstruują pewne procesy w kulturze. Nie znaczy to jednak, że zjawiska te są całkowicie niezależne, jedno bowiem wyrasta z drugiego. Jak bowiem pisze Antoni Kroh: „Sztuka dawna i współczesna to dwa zasadniczo odmienne zjawiska. Nie jest prawdą, że współczesna kultura góralska jest reliktem dawnych czasów [...] nie jest też prawda, że stanowi ona bezpośrednią kontynuację tradycyjnej sztuki chłopskiej. […] Ta nowa sztuka, nazwijmy ją neoludowa, nie pojawia się jako przeciwieństwo ludowej, lecz jej pozorna kontynuacja.” (Kroh 1999, s. 123 – 124).
Doskonałym przykładem tak rozumianych współczesnych zjawisk o charakterze ludowym jest sukienka z motywami kwiatów góralskich, gdzie zarówno motyw jak i krój sukienki są wtórne. Zwłaszcza jej fason jest powtarzalny, gdyż jest wynikiem sztucznie zainicjowanej mody, a nie praktyczną formą wynikającą z selektywnych przekształceń naturalnych. Motyw jest więc tutaj, tym co nadaje strojowi ludowy charakter.
Dlatego też termin „współczesna kultura ludowa” należałoby zastąpić terminem, który nie pojawiałby się kontekście istnienia ludu jako takiego, a jedynie funkcjonowania motywów ludowych jako czegoś już ukonstytuowanego. Współczesne aranżacje wykorzystują bowiem ludowość w formie, a nie treści. Zatarły się pierwotne znaczenia sztuki i kultury ludowej, nie można więc mówić o ich istnieniu sensu stricto.
BIBLIOGRAFIA
Kroh A., Sklep potrzeb kulturalnych, Warszawa 1999, s. 123 - 124
To też sprawia, że niemal wszystkie zjawiska o charakterze ludowym odnoszą się do swoistej postludowości. Obecnie można bowiem mówić o funkcjonowaniu ludowości jako zestawu ukonstytuowanych motywów przetrwałych z dawnych czasów. Ich funkcjonowanie w kulturze zmieniało się. Same miały początek w rytmie naturalnych procesów, obecnie natomiast same konstruują pewne procesy w kulturze. Nie znaczy to jednak, że zjawiska te są całkowicie niezależne, jedno bowiem wyrasta z drugiego. Jak bowiem pisze Antoni Kroh: „Sztuka dawna i współczesna to dwa zasadniczo odmienne zjawiska. Nie jest prawdą, że współczesna kultura góralska jest reliktem dawnych czasów [...] nie jest też prawda, że stanowi ona bezpośrednią kontynuację tradycyjnej sztuki chłopskiej. […] Ta nowa sztuka, nazwijmy ją neoludowa, nie pojawia się jako przeciwieństwo ludowej, lecz jej pozorna kontynuacja.” (Kroh 1999, s. 123 – 124).
Doskonałym przykładem tak rozumianych współczesnych zjawisk o charakterze ludowym jest sukienka z motywami kwiatów góralskich, gdzie zarówno motyw jak i krój sukienki są wtórne. Zwłaszcza jej fason jest powtarzalny, gdyż jest wynikiem sztucznie zainicjowanej mody, a nie praktyczną formą wynikającą z selektywnych przekształceń naturalnych. Motyw jest więc tutaj, tym co nadaje strojowi ludowy charakter.
Dlatego też termin „współczesna kultura ludowa” należałoby zastąpić terminem, który nie pojawiałby się kontekście istnienia ludu jako takiego, a jedynie funkcjonowania motywów ludowych jako czegoś już ukonstytuowanego. Współczesne aranżacje wykorzystują bowiem ludowość w formie, a nie treści. Zatarły się pierwotne znaczenia sztuki i kultury ludowej, nie można więc mówić o ich istnieniu sensu stricto.
BIBLIOGRAFIA
Kroh A., Sklep potrzeb kulturalnych, Warszawa 1999, s. 123 - 124
